دختربچه‌ای در حال خواندن
پرتره‌ای از آلثا (Alethea) گارستین دختر نورمن گارستین ۱۸۹۸ اثر: نورمن گارستین Norman Garstin هنرمند، آموزگار، منقد هنری و روزنامه نگار ایرلندی (۱۸۴۷-۱۹۲۶)
View Articleگهواره
Bassinet, Cradle در لغتنامه دهخدا در زیر چند مدخل “گهواره”، “گاهواره”و “گواره” به معنی گهواره اشاره شده است: گهواره [ گ َهَْ رَ / رِ ] (اِ مرکب ) گوواره . گاهواره . گواره . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین(...
View Articleاحمد شاملو
شاعری پیشرو و انقلابی احمد شاملو ۲۱ آذر ۱۳۰۴ در تهران بدنیا آمد. شاملو در دوران نوجوانی علاقه بسیار به موسیقی پیدا کرد. اما فقر مادی و فرهنگی خانواده نتوانست به این علاقه پاسخی دهد. اما جای آن را شوق...
View Articleحسن رشدیه، پدر فرهنگ نو ایران
میرزا حسن در سال ۱۲۳۹ ش. در محله چرنداب تبریز به دنیا آمد. پس از رسیدن به سن رشد او را به مکتب‌خانه فرستادند. در همان ماه‌های نخست به سبب هوش و فراست خود خلیفه‌ی مکتب‌خانه شد. رشدیه پس از آموختن صرف و...
View Articleکودکان نوازنده
ویولن نوازی کودکان کولی در خیابان بوداپست، مجارستان، ۱۹۳۹ عکس از: ویلیام وندیورت Gypsy children playing violin in street. Budapest, Hungary, 1939 Photo by William Vandivert
View Articleشهر قصه
آره، از مردم شهر حرف می زدیم. بچه های خوب که شما باشین توی شهر قصه هم مثل هر جای دیگه هرکسی یه کاری داشت خره خراطی می کرد خر: قلیونای خوب داریم گلدونای خوشگل مرغوب داریم آقایون بفرمائین خانوما بفرمائین...
View Articleسوت سوتک
از ابتدایی ترین اشکال آلات موسیقی، سوت سوتک ها هستند که انسان برای تولید صدا ساخته است. نمونه های از جنس استخوان که ابتدای آن (دهانه سوت سوتک) از مقطع بریده شده است و در درون آن خالی است در موزه ایران...
View Articleمتل‌ها و ترانه –متل‌ها در فرهنگ شفاهی
متل، افسانه‌ی کوتاهی است که روایتی را به شکل آهنگین یا ساده، بیان می‌کند و مخاطب آن کودکان هستند. در ساخت متل، ادبیات و بازی درهم آمیخته و روایتی دلنشین به‌وجود آورده‌اند. آمیختگی ادبیات با بازی در متل...
View Articleبه یاد «مرتضی احمدی» از گویندگان داستان علیمردان خان
علی‌مردان‌خان پسر بی‌ادب و بی‌هنر عباس‌قلی‌خان نویسنده متن، سراینده اشعار و کارگردان: علی‌رضا اکبریان داشت عباس قلی خان پسری پسر بی ادب و بی هنری اسم او بود علی مردان خان کُلفت خانه زِ دَستش به اَمان...
View Articleدو دختر بچه ارمنی
نزدیک اراک ۱۹۱۴ عکس از جورج استیونس Two little Armenian girls Near Arak 1914 Photo by George Stevens #koodaki_photo منبع: سفری به ایران، مجموعه عکس‌های جورج استیونس ۱۹۰۵ – ۱۹۱۵ میلادی
View Articleآبخانه
یکی از اجزا برخی گهواره ها و ننو ها آبخانه است. در کتاب “واژه نامه گویش گیلکی” نوشته احمد مرعشی آمده است: آبخانه (Abxane) ظرف سفالینی است که به عنوان آبریزگاه و عوض لگن، در گهواره زیر نوزاد می گذارند-...
View Articleفضل‌الله مهتدی (صبحی)
فضل‌الله مهتدی شناخته شده به صبحی، نوه حاج ملا علی‌اکبر از روحانیان کاشان بود. او در مدرسه تربیت، مدرسه سادات و مدرسه آمریکایی‌ها آموزگار بود. صبحی در سال ۱۳۱۲ به خدمت وزارت فرهنگ در‌آمد و در هنرستان...
View Articleکتابهای طلایی سری اول
عبدالرحیم جعفری، پایه‌گذار انتشارات امیرکبیر و کتابهای طلایی، است. او ۱۲ آبان ۱۲۹۸ در تهران زاده شد. عبدالرحیم جعفری در سال ۱۳۲۸ انتشارات امیرکبیر را پایه گذاشت. و در سال ۱۳۴۰ انتشار مجموعه‌ی کتابهای...
View Articleدنیای زنان در عصر قاجار
فرهنگ کودکی در موزه‌های جهان هدف اساسی این آرشیو فائق آمدن بر خلاء چشمگیری است که در زمینه پژوهشها و دانش درباره دوران قاجار موجود است. با استفاده از تکنولوژی جدید و از راه دیجیتالی کردن و ارائه یک...
View Articleلوح‌های مشق به‌جا مانده از مدرسه‌های سومری
باستان‌شناسان در کاوش‌های خود در میان‌رودان به ساختمان‌هایی برخورده‌اند که گواه وجود دبستان است. تفاوت این ساختمان‌ها با خانه‌های معمولی وجود لوح‌های بی‌شماری است که در این مکان‌ها بدست آمده‌اند....
View Articleنقاشی‌هایی از «پی‌یر آگوست رنوآر» با موضوع کودک و خانواده
پی‌یر آگوست رنوآر (Pierre Auguste Renoir) نقاش فرانسوی زادروز: ۲۵ فوریه ۱۸۴۱ – درگذشت: ۳ دسامبر ۱۹۱۹ او در لیموژ فرانسه به دنیا آمد و از جوانی نقاشی را آغاز کرد. او بعدها به پاریس آمد و در آنجا...
View Articleفرهنگ کودکی در موزه‌های جهان: موزه لوور
موزه لوور از سال ۱۷۹۳ میلادی تا امروز به عنوان «موزه عمومی» فعال بوده‌است. تمرکز موزه لوور روی هنر، تاریخ بشر و فرهنگ است. در زیر می‌توانید تصویر برخی از اشیای مرتبط با کودکی که از ایران کشف شده و در...
View Articleترانه – نیایش گونه ای از ترانه‌های کودکانه
ترانه، گونه‌ی ویژه‌ای از ادبیات شفاهی کودکان است. ترانه‌ها را می‌توان پیش‌درآمدی بر شعر امروز کودک به‌شمار آورد. ترانه‌های کودکان چند نوع‌اند: ترانه – بازی، ترانه – نوازش، ترانه – نیایش، … ترانه –...
View Articleموزه میراث روستایی گیلان
فرهنگ کودکی در موزه‌های ایران موزه‌های روستایی، زیرمجموعه‌ی موزه های فضای باز است که جلوه تمدن و فرهنگ روستایی را در محیط طبیعی باز می‌نمایانند. موزه‌های روستایی با انتقال آثار و بناها با مقیاس واقعی و...
View Articleمهره‌ها
مهره ها مجموعه ای گلین به رنگ آبی هستند که برای زیبایی و دفع چشم زخم بکار می رود. مهره های آبی را در گذشته همانگونه که در لغتنامه دهخدا در زیر مدخل “مهره” نیز اشاره شده است، برای دفع چشم زخم و بیماری...
View Articleوربند
یکی از اجزا برخی گهواره ها و ننو ها وربند است. وربند پارچه ای است که مادران آن را با بند های بلند و ۳- ۴ بندلیک می دوختند و به کمک آن کودک را به گهواره یا ننو بسته می شد. هر گهواره دارای ۲ وربند است که...
View Articleعبدالرحیم طالبوف
عبدالرحیم طالبوف در سال ۱۲۱۳ ش. در تبریز به دنیا آمد. او نوگرا، آزادیخواه و دانش‌پژوه بود. هدف اساسی او در نوشته‌هایش، بیداری ایرانیان و آشنا ساختن آنان با دنیای نو بود. طالبوف از آزادیخواهان انقلاب...
View Articleفرهنگ کودکی در موزه‌های ایران: موزه مردمشناسی اوز
موزه مردمشناسی اوز در فروردین ۱۳۹۱ افتتاح شد. این موزه شامل افزارهای اهدا شده توسط مردم و علاقه مندان در قالب اشیای سفالی، ابزارآلات سنتی كشاورزی و آثاری از هنر خوس بافی، پوشاک، … است. حمام تاریخی...
View Articleژنرال میرزا تقی کاشانی
یکی از منتقدان سامانه آموزش ایران در روزگار قاجار، میرزا تقی خان کاشانی بود. او در آموزشگاهی نظامی زیرنظر آموزگاران فرانسوی آموزش دید و با سفر به اروپا و بررسی اندیشه‌های نو توانست از علوم جدید...
View Articleلوح مشق
از منطقه شوش لوح های گلی مشق دوران باستان مربوط به سال های ۲۰۰۰ تا ۱۵۰۰ پیش از میلاد به دست آمده است. این لوح ها که به خط میخی نوشته شده، نمونه نوشته های نوآموزان در آن دوره است. نزدیک به ۲۰۰ تا ۳۰۰...
View Articleانتشارات نورجهان
یکی از ناشران فعال کودک و نوجوان در دهه ۲۰ و ۳۰ انتشارات نورجهان بود. نورجهان یکی از شاخه‌های بنیاد کمیته ادبیات مسیحی در ایرن بود. کتابهای داستانی نورجهان برای کودکان را می‌توان به چهار دسته بخش کرد:...
View Articleپوتک
پوتک به معنای نوزاد متولد شده، عروسکی مثالی است که زنان نازا با ساختن و نگهداری از آن و سپس نذر کردن، شانس باردار شدن می یابند؛ همچنین مردم برای آن جان قائل‌اند و مانند کودکی زنده از او مواظبت می‌کنند....
View Articleماچوچه
در لغتنامه دهخدا در زیر مدخل های “ماچوچه”، “جرعه ریز”، “جرغاتو” و “جرغتو” آمده است: ماچوچه . [ چ َ / چ ِ ] (اِ) ظرفی باشد لوله دار که با آن شربت و دارو درگلوی اطفال ریزند. (برهان ). ظرفی که بدان دوا در...
View Articleلیلی تقی‌پور، نخستين بانوي تصويرگر كتاب كودک در ايران
ليلي تقی پور ميلاني ۸ تیر ۱۲۹۹ در مشهد زاده شد. او تا كلاس ششم به مدرسه رفت و پس از آن تنها به نقاشي پرداخت. تقی‌پور سال ۱۳۲۰ به تهران آمد و در سال ۱۳۲۵ از دانشگاه تهران لیسانس گرفت. او کار تصویرگری...
View Articleپسربچه کولی
مجارستان، ۱۹۳۱ عکس از: Eva Besnyö Gypsy boy Eva Besnyö Hungary, 1931 #koodaki_photo
View Articleعروسک مومی
همزمان با عروسک های پاپیه ماشه عروسک های مومی ابداع شدند.در سال های ۱۸۴۰ عروسک های مومی منحصر به خانواده های ثروتمند بود. این نوع عروسک ها با ریختن مایع گرم موم بداخل قالب درست می شدند و سپس در مرحله...
View Articleبرگی از خاطرات جاستین پرکینز، نخستین مسیونر آمریکایی در ایران
در سال ۱۲۱۳ش. جاستین پرکینز، عضو میسیون پروتستان آمریکا، به ایران آمد تا برای آموزش کودکان آسوری در ارومیه مدرسه‌ای بنیان نهد. بخشی از خاطرات پرکینز، چگونگی برنامه‌های آموزشی میسیون پروتستان آمریکایی...
View Articleبرایم صبر کن پدر
یک اکتبر ۱۹۴۰: صفی از سربازان در کانادا که منتظر قطار هستند و کودکی پنج ساله که دست مادر خود را رها کرده است تا به پدر خود برسد. یکی از تاثیرگذار ترین عکس هایی که تا به حال گرفته شده است. نظر شما در...
View Articleعروسک مردم‌ساخت
عروسک های مردم ساخت به آن دسته از عروسک هایی اطلاق می گردد که بدون در نظر گرفتن سود مالی و یا تولید انبوه، صرفا برای سرگرم کردن بچه ساخته می شود. ساخت این نوع عروسک ها به منظور کسب در آمد نبوده و بستگی...
View Articleفهرست کتابهای بچه‌خوانی
آثاری را که کودکان در مکتب‌خانه‌ها می‌خواندند، کتابهای بچه‌خوانی هم می‌گفتند. شماری از قصه‌های عامیانه پس از پیدایش چاپ‌سنگی در ایران به شکل کتاب منتشر شده‌اند که تا اندازه‌ای با سن و سال و پسند...
View Articleجعبه موسیقی
جعبه موسیقی قرن ۱۹/۲۰ یک ابزار موسیقی است که از مجموعه پین هایی تشکیل شده که روی یک استوانه یا دیسک گردان قرار گرفته اند. ایده این جعبه از انفیه دان قرن ۱۸ گرفته شده است. گونه های پیچیده تر این جعبه ها...
View Articleنشان شورای کتاب کودک و طراح آن
طراح نشان شورای کتاب کودک اصغر محمدی است. او در سال ۱۳۱۷ در شهر بروجرد زاده شد. در سال ۱۳۴۰ به دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران راه یافت. از همان دوران دانشجویی آموزش هنر نقاشی به کودکان را تجربه...
View Articleنوروزنامه : ترانه مکتب‌خانه
نوروز نو باز آمده / بلبل به آواز آمده دلها به پرواز آمده / بابا بده نوروزیم … بابا به تو دارم امید / استاد من زحمت کشید مزدش بکن رویم سفید / بابا بده نوروزیم … ای مادر نیکوسرشت / جای تو باشد در بهشت...
View Articleاسباب‌بازی حلبی
ورقه حلبی تشکیل شده از ورقه های بسیار نازک فلزی با پوششی از حلبی. در قرن هیجدهم در اروپا این ماده برای ساخت ظروف آشپزخانه و اشیای کوچک فلزی و همچنین بعضی اسباب بازی ها بکار می رفت. در سال ۱۸۲۰ چند حلبی...
View Articleمداد تراش
در لغتنامه دهخدا در زیر مدخل “مداد تراش ” آمده است: مدادتراش .[ م ِ / م َ ت َ ] (اِ مرکب ) ابزاری فلزین یا کائوچوئی یا پلاستیکی با تیغه ٔ فلزی تیزی که با آن مداد را بتراشند؛ یعنی چوب پیرامون مغز مداد...
View Articleماتریوشکا
ماتریوشکا یا عروسک تودرتوی روسی، مجموعه‌ای از عروسک‌های کوچک شونده است که به ترتیب داخل دیگری قرار می‌گیرد. ماتروشکا عروسک‌های چوبی درون تهی معروف روسی است که از چوب درخت زیرفون (کُپ) و در تعداد ۵ یا...
View Articleسپاه دانش
سپاه دانش نام یک نهاد آموزش‌دهنده در دوره سلطنت محمدرضا شاه پهلوی و نخست وزیری اسدالله علم بود که در سال ۱۳۴۱ خورشیدی بنیاد شد و در سال ۱۳۴۲ کار خود را آغاز کرد. این سپاه از دانش‌آموختگان دورهٔ کامل...
View Articleپرستاری به ردیفی ازخردسالان که به دیوار تکیه داده اند نگاه می کند.
پرستاری به ردیفی ازخردسالان که به دیوار تکیه داده اند نگاه می کند. انگلیس جنگ جهانی دوم ۱۹۴۱ #koodaki_photo
View Articleمداد پاک‌کن
در لغتنامه دهخدا در زیر مدخل “مداد پاکن” آمده است: مدادپاک کن . [ م ِ / م َ پاک ْ ک ُ ] (اِ مرکب ) آلتی از جنس لاستیک به رنگهای گوناگون که با آن نوشته های مدادی را پاک کنند و بزدایند. رجوع به پاک کن...
View Articleفرهنگ کودکی در موزه‌های ایران: کاخ گلستان
مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ گلستان، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران محل اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهن‌ترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران می باشد. این کاخ پس از انقلاب به صورت موزه...
View Articleنشان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و طراح یا طراحان آن
طراح اصلی نشان کانون محمد پولادی است. او در سال ۱۳۳۹به دانشکده هنرهای تزیینی راه یافت. در سال ۱۳۴۴ هنگامی که هنوز دانشجو بود نشانه او در مسابقه طراحی نشانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزیده و...
View Articleخاله بازی
خاله بازی در کنار مامان بازی یکی از مهم‌ترین بازی‌های نمایشی و گروهی، از بازی‌های کودکان است. در خاله بازی و مامان بازی کودکان نقش بزرگ‌ترها را بازی می‌کنند. در این بازی‌ها از اسباب‌بازی‌هایی مانند...
View Articleعیدی‌سازی
نخستین تصویرهایی که پیش از ورود صنعت چاپ به ایران و انتشار اولین کتابهای کودکان به دست شاگردان مکتب‌خانه رسید، باسمه‌هایی بود که با قالب‌های چوبی دستی بر روی کاغذ چاپ می‌شد و مکتب‌داران به هنگام عید...
View Articleفهرست کتابهای بچه‌خوانی
آثاری را که کودکان در مکتب‌خانه‌ها می‌خواندند، کتابهای بچه‌خوانی هم می‌گفتند. شماری از قصه‌های عامیانه پس از پیدایش چاپ‌سنگی در ایران به شکل کتاب منتشر شده‌اند که تا اندازه‌ای با سن و سال و پسند...
View Article